Masaüstündeki ?Sistem simgesi? Pardus kullanıcılarının sistemin genel özet görüntüsünü alabileceği güzel bir araç. Bu araç pek çok ayrıntıyı gizleyerek bellek, depolama ortamı, işlemci ve dizinleri en sade haliyle görmemizi sağlıyor. Bu hızlı bakış,
bellek kullanımı bilgisi konusunda daha önce başka Linux dağıtımı kullanmamış olan diğer Pardus kullanıcılarını yanıltıyor.
Buradaki bellek kullanımı bilgisi, kullanılan miktarın ne kadarının programlar tarafından ne kadarının da disk önbelleği olarak sistem tarafından kullanıldığı ayrıntısını barındırmıyor. Bu nedenle en ufak bir dosya kopyalama işlemi ya da her türlü yoğun işlemden sonra bakıldığında bellek hemen hemen dolmuş ya da hiç boş alan kalmamış gibi görünüyor. Belki sonraki Pardus sürümlerinin sistem bilgilendirmesinde biraz daha ayrıntı verilir.
Forumlarda ve e-posta listelerinde bu konuda başlıklar görünce belleğin nasıl kullanıldığını, çeşitli işlemlerde bellekte neler olup bittiğini anlatmak için bir grafik hazırladım. Önce oluşturduğum veri tablosuna yaptığım her işlemden sonra belleğin durumunu not ettim. Ayrıntılı bellek raporu için sistem programlarından KDE Bilgi Merkezi uygulamasını kullandım. Sonra bu tablonun grafiğini oluşturdum.
Sistemimde 2 GB RAM bellek mevcut ve Pardus 2008.1 yüklü. Şimdi neler olup bittiğine bir bakalım;
1. Sistem ilk açıldığında KDE Bilgi Merkezi uygulamasını açtım, bu aşamada bellek çok rahat. Belleğin % 80?i boş görünüyor.
2. 700 MB?lık bir ISO dosyasını kopyalayınca olan oluyor ve bellek tükeniyor. Ancak bu tükenişe neden olan disk önbelleği ve disk tamponu.
3. Bundan sonra, sisteme yüklenen 15 adet programı ardı ardına açıyorum. Bellekte boş alan kalmadığından (biz öyle sanıyoruz) sistemin takas alanını kullanmasını bekliyorum ancak grafikte görüldüğü gibi, programlar için gerekli bellek, disk tamponu boşaltılarak sağlanıyor. Bu arada disk önbelleği de artıyor.
4. Daha sonra belleğe biraz daha yüklenerek Gimp ile büyük bir jpeg resmi açıyorum. Bellek hâlâ %99 dolu görünüyor ve yine ihtiyaç olan bellek, disk tamponu boşaltılarak sağlanıyor.
5. Son işlemde bu olayın daha dramatik bir şekilde görünmesi için Gimp ile daha büyük bir jpeg açıp bunun bir kopyasını oluşturuyorum. Gimp büyük oranda belleğe ihtiyaç duyuyor ama bu defa ihtiyaç olan bellek disk tamponu boşaltılarak karşılanamayacak düzeyde ve hemen disk önbelleği de boşaltılarak programlar için bellek sağlanıyor.
6. Nihayet tüm programları kapatarak belleği rahatlatıyorum. Dikkat ederseniz disk tamponu ve önbelleğin boyutu değişmiyor. 
Şimdi bu verileri şöyle yorumlayabiliriz: Sisteminizdeki belleğin programlar tarafından kullanılmayan bölümü her zaman disk önbelleği ve disk tamponu olarak kullanılıyor. Bu sayede diskten okunan ve yazılan dosyaların birer kopyaları geçici olarak bellekte tutularak disk okuma yazma performansında artış sağlanmaya çalışılmış. Programlar belleğe ihtiyaç duyduğunda bu önbellek ve tampon alanları anında boşaltılarak programlara tahsis ediliyor.
Sonuçta Linux?ta belleğiniz mümkün olduğunca boş bırakılmaz ve her bayt disk performansını arttırmak için kullanılır. Peki, neden disk? Tabii ki günümüzde kişisel bilgisayarların en yavaş temel parçası 1980?lerden kalma mekanik mimarisiyle sabit disklerdir. 
Ayrıca grafik bize başka şeyler de anlatıyor. Sistemi açtığımızda programlar 200 MB (2 GB x %10) civarında bir bellek kullanmış, yani Pardus için en az 256 MB belleği olan bir bilgisayar kullanmalısınız, zaten bu resmi sistem gereksinimlerinde de belirtiliyor. Ancak grafikte yazan ve en çok kullanılan 15 civarı programı açtığınızda bellek ihtiyacı yaklaşık %25 seviyesine çıkıyor, yani 512 MB. Bu kadar programı aynı anda kullanmadığınız sürece 512 MB bellek Pardus kullanmak için fazlasıyla yeterli. Burada gözden kaçırılmaması gereken nokta, kullanılacak programlar ve veriler. Eğer onlarca megabayt tutan büyük resimler ya da sunum dosyaları gibi verilerle çalışacaksanız ne kadar çok RAM, o kadar iyi. Bu durumu grafikteki Gimp işlemlerinde görebilirsiniz.
Burada çıkan sonuca göre 256MB belleği olan bir sistemde disk önbelleği neredeyse hiç olmayacağı için disk performansı epey düşük kalacaktır, bu da genel bir yavaşlık olarak kendini gösterir. Aynı şekilde 512 MB belleği olan bir sistemde de büyük dosyalarla çok sayıda program açıldığında disk önbelleği boyutu çok küçüleceğinden sistem performansı azalacaktır.
Takas alanı ise ancak belleğin tamamı programlar için ayrıldığında kullanıma geçiriliyor. Bu durumda 1 GB ve daha fazla belleği olan bir bilgisayarda büyük dosyalar ile çalışmadığınız sürece takas alanı hemen hemen hiç kullanılmıyor demektir, yani böyle bir sistemde Pardus?u kurarken ayrı bir takas alanı açılmasına gerek yok.
Uzun lafın kısası; Sisteminiz sürekli tamamı kullanılan bir bellek ile çalıştığı için Linux?a şükretmelisiniz. 🙂
Pardus dersleri, kaynak : www.ozgurlukicin.com